คุณแม่ตั้งครรภ์รู้ไหม? ยิ่งใกล้คลอดเท่าไร ยิ่งต้องสังเกตอาการตัวเองให้มากขึ้น  ทั้งอาการที่แสดงว่าใกล้คลอด หรือสัญญาณที่บอกภาวะแทรกซ้อนอันตรายต่างๆ  ฉะนั้นคุณแม่ที่กำลังท้องแก่ ต้องหันมาดูและสังเกตอาการต่างๆ ดังต่อไปนี้ ซึ่งหากพบเห็นเมื่อใด ต้องรีบไปพบแพทย์ทันที  

สัญญาณแบบนี้ผิดปกติ

• มีเลือดออกทางช่องคลอด

อาการนี้มีสาเหตุเกิดได้หลายอย่าง ทั้ง  การติดเชื้อในช่องคลอด การติดเชื้อในปากมดลูก หรือการมีภาวะรกเกาะ

ต่ำ ซึ่งเป็นภาวะที่รกบางส่วนหรือทั้งหมด เกาะอยู่ที่ตอนล่างของมดลูก แทนที่จะเกาะที่ผนังตอนบนของมดลูก ทำให้มีเลือดออกทางช่องคลอดแต่ไม่เจ็บครรภ์ อีกสาเหตุที่พบบ่อยคือ  รกลอกตัวก่อนกำหนด ทำให้มีเลือดออกทางช่องคลอด ปวดหน้าท้อง หน้าท้องแข็งตึงหรือกดแล้วเจ็บ เนื่องจากครรภ์เป็นพิษหรือถูกกระแทกบริเวณท้องอย่างรุนแรง จะทำให้มีเลือดไหลออกในโพรงมดลูก อาจทำให้ลูกในครรภ์ขาดออกซิเจนไปเลี้ยง จนเสียชีวิตได้ 

               ฉะนั้นหากคุณแม่ตั้งครรภ์มีเลือดออกทางช่องคลอด ไม่ว่าจะอายุครรภ์เท่าไร ต้องรีบไปพบแพทย์ทันที เพราะเป็นสัญญาณหนึ่งที่แสดงถึงอันตรายทั้งต่อคุณแม่และลูกน้อย

• ลูกดิ้นน้อยลง หรือไม่ดิ้น

ส่วนใหญ่ในขณะตั้งครรภ์ คุณแม่จะรู้สึกว่าลูกดิ้นตั้งแต่สัปดาห์ที่ 20 เป็นต้นไป และควรนับการดิ้นของลูกไว้

ตั้งแต่อายุครรภ์ 32 สัปดาห์ โดยนับวันละ 3 เวลา หลังอาหารประมาณ 1 ชั่วโมง  ซึ่งปกติลูกในครรภ์จะต้องดิ้นมากกว่าวันละ 10 ครั้ง  โดยจะดิ้นแตกต่างกันไป บางคนดิ้นมากในช่วงเช้า หรือลูกน้อยบางคนดิ้นมากเวลากลางคืน  ฉะนั้นหากในช่วงใกล้คลอด คุณแม่ลองสังเกตและนับการดิ้นแล้วลูกดิ้นน้อยลง เช่น ถ้านับการดิ้นหลังอาหารแล้วไม่ถึง 3 ครั้ง นับต่อไปอีก 1 ชั่วโมง ก็ยังไม่ถึง 3 ครั้ง อาจต้องรีบไปพบแพทย์ทันที เพื่อปรึกษาและดูความผิดปกติของลูกน้อย

เพราะการที่ลูกในท้องไม่ดิ้น อาจเกิดจากมีภาวะอันตรายบางอย่าง หรือเสียชีวิตก่อนคลอดได้ ดังนั้นคุณแม่จึงควรหมั่นนับและสังเกตการดิ้นของลูกทุกวันสม่ำเสมอ 

• มีน้ำเดิน

               อาการน้ำเดิน หมายถึงการที่มีน้ำใสๆ ไหลออกมาทางช่องคลอด คล้ายน้ำปัสสาวะ (แต่ไม่ใช่น้ำปัสสาวะ) ซึ่งเป็นอาการที่บอกว่า ถุงน้ำคร่ำของคุณแม่ที่ห่อหุ้มลูกน้อยในครรภ์อยู่แตกหรือรั่ว โดยอาการน้ำเดินจะมีเฉพาะน้ำไหลออกมา ไม่เป็นมูก หรือว่าตกขาว  ซึ่งสามารถบอกได้ถึงอาการคลอดก่อนกำหนด อาการใกล้คลอด และอื่นๆ 

หากคุณแม่ตั้งครรภ์มีอาการน้ำเดินเมื่อไร  ต้องรีบไปพบแพทย์ เพราะถ้าหากทิ้งไว้ เชื้อโรคอาจลุกลามเข้าไปในโพรงมดลูกจนทำให้เกิดการติดเชื้อเป็นอันตรายได้  

• ตัวบวม ความดันโลหิตสูง

อาการตัวบวม มือเท้าบวม มักเกิดจากภาวะครรภ์เป็นพิษ ที่มักพบในคุณแม่ตั้งครรภ์ที่เป็นเบาหวาน คุณแม่ตั้งครรภ์แฝด  และคุณแม่ตั้งครรภ์ที่มีประวัติคนในครอบครัวเป็นความดันโลหิตสูง ซึ่งหากคุณแม่มีอาการตัวบวม สังเกตเห็นหลังเท้าตัวเองบวม  มือบวม นิ้วบวม  ปวดศีรษะ โดยเฉพาะอาการปวดศีรษะบริเวณหน้าผากและท้ายทอย หรือคุณแม่บางคนอาจมีอาการบวมที่ใบหน้าหรือแขนขาด้วย ให้รีบไปพบแพทย์ทันที เพราะเป็นอาการที่บ่งชี้ถึงอันตราย ซึ่งหากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีจะเป็นอันตรายถึงชีวิตทั้งคุณแม่และลูกน้อยในครรภ์ *

• ปวดศีรษะ ตาพร่ามัว จุกแน่นลิ้นปี่

เป็นอีกหนึ่งอาการแสดงของครรภ์เป็นพิษ ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนอันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้ระหว่างตั้งครรภ์

โดยอาการนำของครรภ์เป็นพิษ คืออาการปวดศีรษะ ตาพร่ามัว จุกแน่นลิ้นปี่  ร่วมกับสังเกตเห็นอาการบวมบริเวณต่างๆ แต่หากคุณแม่มีแค่อาการปวดศีรษะ ตาพร่ามัว หรือจุกแน่นลิ้นปี่ หรือมีไข้ ก็ต้องรีบมาพบแพทย์ทันที ไม่ต้องรอดูอาการอื่น  เพื่อให้คุณหมอรักษาหรือดูแลภาวะครรภ์เป็นพิษและอาการต่างๆ ได้ทันทีเพื่อป้องกันภาวะเสี่ยงอันตราย

และไม่ว่าคุณแม่จะมีอาการผิดปกติใดๆ ไม่ควรซื้อยามารับประทานเองเด็ดขาด เพราะอาจส่งผลต่อลูกน้อยในครรภ์และกระทบต่อสุขภาพคุณแม่จนมีอาการที่ร้ายแรงมากขึ้นได้

• ปวดท้องมาก ท้องแข็ง   

หากคุณแม่ตั้งครรภ์มีอาการปวดท้องมาก ปวดบริเวณท้องน้อย มดลูก หรือหัวหน่าว มีอาการท้องแข็งนาน

ท้องแข็งบ่อยกว่าปกติ หรือท้องแข็งตึงทุกครึ่งชั่วโมงติดๆ กัน เป็นเวลา 2-3 ชั่วโมง ซึ่งเกิดจากการที่มดลูกบีบรัดตัวแข็งเป็นก้อนกลม ทำให้คุณแม่รู้สึกเจ็บตึง ท้องแข็งนาน ทั้งที่ยังไม่ใกล้กำหนดคลอด ต้องรีบไปพบแพทย์ เพราะหากทิ้งไว้นาน จะทำให้ปากมดลูกเปิด จนเกิดการคลอดก่อนกำหนด และอันตรายอื่นๆ ได้

โดยสาเหตุที่พบได้บ่อย คือ การติดเชื้อของระบบทางเดินปัสสาวะ หรือบางกรณีเกิดได้จากการร่วมเพศอย่างรุนแรง คุณแม่ทำงานหนัก พักผ่อนน้อย ส่งผลทำให้มดลูกเกิดการหดรัดตัว  ซึ่งทำให้คุณแม่ตั้งครรภ์คลอดก่อนกำหนดหรืออาจแท้งได้  หรือคลอดก่อนกำหนดได้

อาการใกล้คลอด

• เจ็บท้องเตือน

คุณแม่จะมีอาการปวดท้อง มีอาการเจ็บท้องที่เกิดขึ้นไม่สม่ำเสมอ คือจะเป็นๆ หายๆ  มีอาการเจ็บท้องห่างๆ เช่น

ชั่วโมงละครั้ง ความรุนแรงในการปวดไม่มาก  มีอาการปวดท้องน้อย  ที่หากให้ยาแก้ปวด อาการปวดก็จะหาย และมดลูกหยุดบีบตัว  และปากมดลูกจะไม่เปิดขยายเพื่อเตรียมพร้อมคลอดลูกน้อยเหมือนกับอาการเจ็บท้องคลอดจริง

• มีมูกขาวข้นออกทางช่องคลอด

การมีมูกขาวข้นออกทางช่องคลอด เป็นอาการก่อนคลอด ที่เป็นสัญญาณบอกว่าคุณแม่ใกล้คลอดแล้ว โดยปากมดลูกจะเริ่มเปิด ทำให้มูกที่อุดอยู่บริเวณปากมดลูกจะหลุดและไหลออกมาทางช่องคลอด  มูกที่ออกมาจะเป็นสีขาวมีลักษณะเหนียวข้น และมักจะหลุดออกมาในช่วงก่อนการคลอดประมาณ 1-2 สัปดาห์

• มีมูกเลือด

หากคุณแม่มีมูกเลือดออกทางช่องคลอดโดยเฉพาะใกล้กำหนดคลอดแล้ว ถือว่าอยู่ในภาวการณ์เจ็บครรภ์

คลอดจริง หรือกำลังจะคลอดลูกน้อยแล้ว เพราะในช่วงที่คุณแม่ตั้งครรภ์ปกติปากมดลูกของคุณแม่จะมีมูกเลือด ที่มีผลช่วยป้องกันสิ่งแปลกปลอมต่างๆ  แต่เมื่อคุณแม่ใกล้คลอดปากมดลูกจะเริ่มเปิดและขยาย ทำให้เส้นเลือดที่บริเวณปากมดลูกมีการแตก จึงมีมูกเลือดไหลออกมา แสดงว่าร่างกายคุณแม่พร้อมคลอดเจ้าตัวน้อยออกมาดูโลกแล้วนั่นเอง

• ถุงน้ำคร่ำแตก น้ำเดิน

หมายถึงคุณแม่ตั้งครรภ์มีน้ำคร่ำไหลซึ่งเป็นน้ำใสๆ ไม่มีกลิ่น ไหลออกจากช่องคลอด อาจจะไหลพรวดออกมาฃ

หรือค่อยๆ ไหลออกมาก็ได้  เกิดจากการแตกของถุงน้ำคร่ำ ยิ่งหากอยู่ในช่วงที่อายุครรภ์ครบกำหนด แสดงว่าร่างกายคุณแม่เริ่มเข้าสู่กระบวนการพร้อมคลอดแล้ว  โดยอาการน้ำเดิน ถุงน้ำคร่ำแตก บอกถึงมดลูกเริ่มบีบตัวหดเล็กลง เพื่อบีบให้ศีรษะของลูกน้อยเคลื่อนลงสู่อุ้งเชิงกราน เมื่อคุณแม่ตั้งครรภ์มีน้ำเดินแล้วส่วนใหญ่มักจะคลอดลูกน้อยภายใน 12 ชั่วโมง จึงต้องรีบไปหาคุณหมอที่โรงพยาบาลทันที 

• เจ็บท้องคลอดจริง

               เป็นอาการเจ็บท้อง ปวดท้อง และท้องแข็งตึงที่แสดงถึงอาการพร้อมที่คลอดลูกน้อย โดยคุณแม่จะรู้สึกปวดท้องคลอดสม่ำเสมอ เช่น ปวดทุก 10 นาที   เจ็บถี่ขึ้น จากปวดทุก 10 นาที เป็น 5 นาที  คุณแม่จะปวดรุนแรงและเจ็บนานขึ้นเรื่อยๆ  โดยคุณแม่จะรู้สึกเริ่มเจ็บปวดจากส่วนบนของมดลูกหรือยอดมดลูกก่อน แล้วเจ็บร้าวลงไปด้านล่าง ท้องแข็งตึงจนจนถึงส่วนแผ่นหลัง  ยิ่งเดินหรือเคลื่อนไหวก็จะเจ็บมากขึ้น  มดลูกมีการบีบตัว   ปากมดลูกจะเปิดขยาย  มีอาการเจ็บสม่ำเสมอต่อเนื่องและถี่ขึ้น จนกว่าคุณแม่จะคลอดลูกน้อยมาลืมตาดูโลก อาการเจ็บต่างๆ ก็จะหายไป

แม่ท้อง พร้อมให้นมแม่หรือยัง? มาเช็กกันดูว่าคุณแม่ตั้งครรภ์พร้อมที่จะให้นมลูกน้อยหลังคลอดทันทีหรือไม่ ด้วยการสังเกตและเตรียมพร้อมไว้ดังนี้  

• มีอาการคัดตึงเต้านม มีน้ำนมไหลออกมาบ้างแล้ว
• สุขภาพเต้านมดี ไม่มีหัวนมบอด หัวนมสั้น หรือแก้ไขทุกอย่างแล้ว
• เตรียมพร้อมอุปกรณ์ให้นมแม่หลังคลอด เช่น เครื่องปั๊มนม ถุงเก็บน้ำนม และอื่นๆ
• ใช้แผ่นเจลให้ความชุ่มชื้น มัลติ-แมม คอมเพรซ
• เพิ่มความชุ่มชื้น ปรับสมดุลผิวบริเวณเต้านมและหัวนม ตั้งแต่ก่อนคลอด 
• ป้องกันหัวนมแตกแห้ง ป้องกันหัวนมระคายเคือง  อักเสบ  บวม
• สารสกัดจากธรรมชาติ ปลอดภัยสูง ให้นมลูกน้อยกินได้ ไม่ต้องเช็ดออก

> เคล็ดลับขจัดอุปสรรค ให้นมแม่<

หากบำรุงแค่น้ำนมแม่แต่ไม่แก้ปัญหาอื่นๆ เช่น เจ็บหัวนม หัวนมแห้งแตก ลูกน้อยอาจจะไม่ได้กินนมแม่ต่อเนื่องหรือยาวนาน  อาหารที่กินไปก็ไม่ได้ประโยชน์  เราจึงขอแนะนำให้คุณแม่ดูแลเต้านมให้พร้อมเสมอเพื่อลูกน้อย ด้วยแผ่นเจลให้ความชุ่มชื้น มัลติ-แมม คอมเพรซ เติมความชุ่มชื้นให้หัวนมแม่ บรรเทาอาการเจ็บหัวนม หัวนมแตก ช่วยสมานแผล